नवी दिल्ली (वृत्तसंस्था) : भारत फोर्ज कंपनीच्या सहकार्याने बनवत असलेल्या कोव्हॅक्सिन या लसीच्या मानवी चाचण्यांची प्रक्रिया स्वातंत्र्य दिनाच्या आधी संपविण्याचे लक्ष्य इंडियन कौन्सिल ऑफ मेडिकल या संस्थेने ठेवले असले तरी ते पूर्ण होणे शक्य नाही. या लसीच्या मानवी चाचण्यांचा पहिला टप्पा पूर्ण झाला नसल्याचे एम्सने स्पष्ट केले आहे. त्यामुळे लस विकसित केल्याची घोषणा स्वातंत्र्य दिनी होण्याची शक्यता कमी आहे. या लसीच्या एम्स व अन्य ११ संस्थांमध्ये सुरू असलेल्या मानवी चाचण्यांचा पहिला टप्पा पूर्ण झालेला नाही. दुसरा व तिसरा टप्पाही बाकी आहे. स्वातंत्र्य दिनापर्यंत तीनही टप्पे पूर्ण होणे शक्य नाही. त्याशिवाय झायडस कॅडिला कंपनी बनवत असलेल्या झायकोव्ह-डी लसीच्या मानवी चाचण्यांचा पहिला व दुसरा टप्पा पार पाडण्यास केंद्राने परवानगी दिली आहे. ऑक्सफर्ड विद्यापीठ व सिरम इन्स्टिट्यूट संयुक्तपणे बनवत असलेल्या लसीच्या मानवी चाचण्याही सुरू आहेत. मात्र वर्षाअखेरपर्यंत लस विकसित होण्याची शक्यता तज्ज्ञांनी फेटाळली आहे.

डियन एअर फोर्सच्या ताफ्यात नव्याने दाखल झालेल्या ‘राफेल’ फायटर विमानांनी रात्रीच्यावेळी उड्डाणाचा सराव सुरु केला आहे. हिमाचल प्रदेशच्या डोंगर रांगांमध्ये रात्रीच्या अंधारात ‘राफेल’ विमानांची गर्जना सुरु आहे. चीनला लागून असलेल्या १,५९७ किलोमीटरच्या लडाख सीमारेषेवर अजूनही तणावाची स्थिती आहे. उद्या परिस्थिती चिघळली तर लगेच प्रत्युत्तराची कारवाई करण्याच्या दृष्टीने राफेलने रात्रीचा युद्धसराव सुरु केलाय.

२९ जुलैला राफेलच्या पहिल्या तुकडीने भारतीय भूमीवर लँडिंग केले. पहिल्या तुकडीत पाच राफेल विमाने आहेत. अंबाला एअर बसेवर राफेलची गोल्डन अ‍ॅरो स्क्वाड्रन तैनात असते. राफेलच्या दोन स्क्वाड्रन असणार आहेत. पहिली स्क्वाड्रन अंबाला बेसवर तर दुसरी भूतान जवळच्या हाशिमारा बेसवर तैनात असेल. भारताने फ्रान्स बरोबर ३६ राफेल फायटर विमाने खरेदीचा करार केला आहे. हिंदुस्थान टाइम्सने हे वृत्त दिले आहे.